به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «ندای تفرش»؛ شب یلدا، بلندترین شب سال، فرصتی است برای دید و بازدید خانواده ها، مرور خاطرات و گرامیداشت سنت‌های دیرینه ایرانی. حال و هوای گرم و صمیمی شب چله، از دور همی‌های خانوادگی گرفته تا سفره‌های رنگارنگ و انار‌های یاقوتی روایتی شیرین و چشم نواز برای همه ایرانیان است.

امروزه آیین شب یلدا همچون گذشته، در مناطق گوناگون ایران با توجه به فرهنگ قومی و منطقه ای و تفاوت ‌هایی هرچند اندک، همچنان برگزار می شود. اما خوردن آجیل و میوه های مخصوص این شب که جنبه نمادی دارند، تبدیل به بخشی از رسوم تغذیه ای جای جای کشور شده است.

در شهرستان تفرش نیز همانند سایر مناطق کشور مراسم شب یلدا یا شب چله با آداب و رسوم این شهر برگزار می‌شود.

یلدا را می توان جشن و گردهمایی خانوادگی دانست جشن یلدا در تفرش با گرد هم آمدن خویشاوندان نزدیک در خانه بزرگ خانواده برگزار می شود آجیل شیرینی و شب چره در یلدا شامل گندم، شاهدانه، نخودچی برشته، تخمه هندوانه و کدو، مغز بادام، گردو و فندق، کشمش، انجیر خشک، برگه زردآلو و هلو، توت خشک و … است .

میوه هایی که از پاییز نگهداری کرده اند مانند هندوانه ، انار ، انگور، سیب را در کنار آجیل و شیرینی بر سر کرسی می آورند . افراد خانواده دور کرسی جمع شده و هر کدام هنری را اجرا می کنند.

شاهنامه خوانی، حافظ خوانی، فال حافظ، قصه گویی پدر بزرگ و مادر بزرگ، نقل یلدا، فال کوزه، دوبیتی خوانی، نقل خوانی، موسیقی سنتی و … از آداب جشن یلدا در تفرش است. این آداب و رسوم شب چله، هم اکنون نیز در محله های شهر تفرش و روستا های آن قابل مشاهده است.

فرستادن خوانچه به خانه عروس به عنوان شب چله ای در تفرش، یکی از رسوم زیبا و خاطره انگیز است. امید است این جشن ها و آیین ها به خوبی اجرا شود و حافظ فرهنگ غنی تفرش باشیم.

فال کوزه

فال کوزه از رسوم شب چله و عید نوروز در منطقه تفرش است. در شب اول زمستان و شب عید نوروز که اعضای خانواده در کنار یکدیگر جمع می‌شدند پدر خانواده به اهالی خانه اعلام می کند که امسال نیت و حاجات یکی از اعضا را برآورده خواهد کرد. اعضای خانواده نیت های خویش را روی کاغذ نوشته و درون کوزه ای می‌اندازند.

عضو خردسال خانواده یک کاغذ را از کوزه درآورده و نیت خواسته ای که روی آن نوشته شده بود توسط پدر خانواده اعلام می شود . نیت هر کسی که از کوزه بیرون می آمد در سال جدید برآورده می شود. مراسم فال کوزه از آن جهت برگزار می شود که امکان بیان خواسته ها برای تمامی اعضای خانواده فراهم شود.

(برگرفته از کتاب بازسازی آیین‌ها و مراسم سنتی تفرش- نویسنده یوسف شاه‌حسینی)

شب یلدا 

جشن کهنی است که باورها و رسم های بسیاری را از دوره های مختلف تاریخی تا به زمانه ما کشانده است. گزاف نیست اگر  یلدا  را مردمی ترین جشن همگانی در فرهنگ ایران بنامیم جشنی که به لحاظ گستره ی رواج همچند نوروز است. اما هرگز از دایره فرهنگ مردم خارج نگردیده و وارد عرصه ی فرهنگ رسمی نشده است و همین ویژگی آن را از دیگر جشنهای بزرگ مثل نوروز و مهرگان متمایز می کند. رسم ها و آداب این جشن در سراسر پهنه گسترده فرهنگ ایرانی با اندک تفاوت‌هایی مشترک است و در تفرش نیز مثل همه نقاط ایران فال گرفتن شعرخوانی و قصه گویی دارند و انار و هندوانه نوشابه ها و خوراکی های قرمز رنگ سفره یلدا را رنگ می‌دهد.

 از باورهای خاص شب یلدا یکی این است که می گویند در لحظه نا مشخصی از این شب آبها به خواب می روند و در آن لحظه اگر کسی چیزی را آرزو کند مرادش حاصل می شود. (فصل نامه هفت گنبد شماره ۶ و ۷ . مقاله یلدا از هفت اقلیم و نیز انسان و آب از انتشارات موزه ملی آب محمد میرشکرایی)

شب چله : شب چله یا شب اول زمستان هم بسیار مورد توجه این ده است. در این شب پلو درست می کنند و به شب نشینی می روند و سرکه شیره و میوه های تر و خشک که در دسترس باشد می خورند.

(برگرفته از کتاب سیری کوتاه در جغرافیای تاریخی تفرش و آشتیان- نویسنده مرتضی سیفی فمی تفرشی)

در حال حاضر با وجود اینکه معنای شب یلدا به اندازه گذشته در میانمان نمانده، این دور هم جمع شدن سبب می‌شود تا مهر و محبتت خانواده همواره گرم بماند و در دنیا پرمشغله امروز یلدا فرصتی شود تا در کنار پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها کمی آرامش گرفته و برای شادی هم تلاش کنیم.

انتهای خبر/