اعظم عسکری در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «ندای تفرش»؛ گفت: در جهان امروز، رسانهها نقش تعیینکنندهای در شکلدهی افکار عمومی، سبک زندگی و روابط انسانی دارند. درون خانواده نیز رسانهها به عامل مؤثری در ارتباطات، تربیت و حتی ارزشهای اخلاقی تبدیل شدهاند. ورود تلفنهای هوشمند، تلویزیونهای تعاملی، بازیهای آنلاین و شبکههای اجتماعی باعث شده است مرز میان زندگی خصوصی و عمومی از بین برود و کودکان در معرض حجم عظیمی از دادهها، تصاویر و الگوهای رفتاری ناهمگون قرار گیرند (تقیزادگان، ۱۴۰۲).
وی ادامه داد: در چنین شرایطی، والدین ناگزیرند نقش فعالی در مدیریت رسانهای خانواده ایفا کنند تا مصرف رسانهای به جای آسیب، به ابزاری برای رشد، آموزش و تعامل مثبت تبدیل شود.
فعال رسانهای به مفهوم مدیریت رسانه در خانواده اشاره و بیان کرد: مدیریت رسانه به معنای توانایی خانواده در هدایت، تنظیم و تحلیل آگاهانهی مصرف رسانهای است. این مفهوم سه بُعد اصلی دارد:
۱. آگاهی و شناخت: درک اهداف و پیامهای آشکار و پنهان رسانهها.
۲. نظم و کنترل: تعیین قوانین مشخص برای زمان، مکان و نوع مصرف رسانهای.
۳. گفتوگو و تحلیل جمعی: تبدیل مصرف رسانه به فرصتی برای گفتوگو درباره ارزشها و تحلیل محتوایی پیامها.
عسکری به فرصتهای رسانهای در خانواده اشاره و عنوان کرد: رسانهها در صورت استفاده هدفمند، میتوانند منبعی برای رشد و تعامل مثبت باشند:
* آموزش مهارتهای علمی و فرهنگی از طریق پلتفرمهای آموزشی.
* افزایش همدلی از راه تماشای برنامههای خانوادگی یا دینی.
* امکان تقویت زبان، خلاقیت و تفکر انتقادی در کودکان از طریق بازیها و محتواهای آموزشی.
* معرفی الگوهای فرهنگی ایرانی و اسلامی در رسانههای داخلی
وی در ادامه به تهدیدهای ناشی از مصرف ناآگاهانه اشاره و تاکید کرد: با وجود فرصتها، چالشهای جدی نیز وجود دارد:
* اعتیاد رسانهای: استفاده مداوم از گوشی منجر به وابستگی رفتاری و کاهش تمرکز میشود.
* تضعیف روابط عاطفی: جایگزینی ارتباطات مجازی با گفتوگوی چهرهبهچهره.
* تأثیرات فرهنگی نامناسب: مواجهه با ارزشهای مغایر با فرهنگ ایرانی.
* افزایش اضطراب و مقایسه اجتماعی: ناشی از حضور در شبکههای تصویری و رقابتی.
فعال رسانهای به نقش والدین و آموزش سواد رسانهای اشاره و اظهار کرد: والدین در خط مقدم کنترل مصرف رسانهای قرار دارند. آنان باید:
* با فرزندان درباره محتواهای رسانهای گفتوگو کنند.
* خود الگوی مصرف مسئولانه رسانه باشند.
* از ابزارهای کنترلی (مانند Family Link یا تنظیمات محدودسازی محتوا) استفاده کنند.
* در برنامههای آموزشی و کارگاههای «سواد رسانهای خانوادگی» شرکت کنند.
وی در پایان به راهکارهای تربیتی و فرهنگی اشاره و خاطرنشان کرد: ۱. طراحی منشور رسانهای خانواده شامل قوانین مصرف، ساعات مجاز و نوع محتوای مجاز.
۲. برگزاری کارگاههای تربیت رسانهای در مدارس، مساجد و مراکز فرهنگی.
۳. تولید محتوای داخلی سالم با محوریت ارزشهای ملی و دینی.
۴. آموزش والدین درباره مهارت گفتوگو و تحلیل رسانهای.
۵. تشویق خانوادهها به «هممصرفی آگاهانه» یعنی استفاده مشترک و تحلیلی از رسانهها بهجای مصرف فردی.
