پیشرفت یا حیازُدایی؟؟

در تیرماه 1314 قیام مردم مشهد در صحن مسجد گوهرشاد در اعتراض به حرکت‌های ضددینی رضاخان توسط قزاق‌ها و به کمک نیروهای ارتش و شهربانی به خاک و خون کشیده شد.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ندای تفرش؛ واژۀ «حجاب» معانی گوناگونی دارد از جمله “پوشش”، “پرده” و “حاجب” بیش ترین کاربرد این واژه به ویژه از نگاه روایات، در معنای پرده است.
از آنجا که پرده وسیله ای برای پوشاندن است، واژه ی حجاب نیز مفهوم پوشش را می رساند و همچنان که پرده تنها، پوشاننده ی هر چیزی است که در پس آن واقع شده است، می توان گفت هر پوششی حجاب نیست.
قرآن کریم درباره ی ماجرای غروب خورشید در داستان حضرت سلیمان(ع) می فرماید: (حتّی توارتْ بالْحجاب)؛ «تا [هنگامی که خورشید] در پشت پرده پنهان شد.»
شهید مطهری در کتاب «مسئله حجاب» می نویسد: «حجاب در اسلام از یک مسئله کلی و اساسی ریشه می گیرد و اسلام می خواهد انواع التذاذهای جنسی، چه بصری و لمسی و چه نوع دیگر، به محیط خانوادگی و در کادر ازدواج قانونی اختصاص یابد و اجتماع منحصراً برای کار و فعالیت باشد. برخلاف سیستم غربی عصر حاضر که کار و فعالیت را با لذّت جویی های جنسی به هم می آمیزد، اسلام می خواهد این دو محیط را کاملًا از یکدیگر تفکیک کند.»
قرآن کریم حتی رعایت حجاب را شاخصی برای شناخت زنان متدیّن از زنان بی دین معرفی کرده است و آن را موجب در امان ماندن از آزار و اذیت دیگران می داند و می فرماید: (یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِنْ جَلَابِیبِهِنَّ ذَٰلِکَ أَدْنَىٰ أَنْ یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا) (آیه ۵۹ سوره احزاب)
«ای پیامبر! به زنان و دخترانت و به زنان مؤمنان بگو پوششهای خود را بر خود فروتر گیرند. این برای آن که شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند نزدیک تر است و خدا آمرزنده مهربان است.»

بهانه ای برای عدم پیشرفت
رضاشاه در ۱۱ آذر ۱۳۱۴ به محمود جم که در پی استعفای فروغی از سمت نخست وزیری جایگزین وی شده بود گفت: «این چادر چاقچورها را چطور می شود از بین برد؟ نزدیک دو سال است که این موضوع، سخت مرا به خود مشغول داشته است؛ خصوصاً از وقتی که به ترکیه رفتم و زن های آنها را دیدم، دیگر از هرچه زن چادری است بدم آمده است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقی و پیشرفت مردم است.
وزیر گفت: اگر شخص اعلی حضرت همایونی پیش قدم شوند، مردم همه تأسی خواهند کرد؛ که از قدیم گفته اند: «الناس علی دین ملوکهم»، شاه پس از شنیدن سخنان او چند لحظه تأمل کرد و در حالی که به نظر می رسید قبلاً در این زمینه هماهنگی شده است، پاسخ داد: بسیار خُب! دیگران که اقدام نمی کنند، منِ پیرمرد حاضرم جلو بیفتم و سرمشق شوم!

تاریخ گواهی می دهد
یکی از پلیدترین توطئه‌های دشمنان اسلام در تاریخ معاصر، توطئه‌ی کشف حجاب است. رضا‌خان -که با طرح کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ و با حمایت و هدایت انگلیسی‌ها بر سر کار آمد- درصدد اجرای تز اسلام‌زدائی و جایگزینی ارزش‌های لیبرالیستی در جامعه بود. از مهم‌ترین جلوه‌های این طرح، پدیده‌‌ی کشف حجاب بود. برای آماده ساختن زمینه‌ی کشف حجاب، مجلس، در ششم دی‌‌ماه ۱۳۰۷ قانون متحدالشکل نمودن البسه را تصویب کرد که بر اساس آن، پوشیدن کت و شلوار و کراوات و کلاه فرنگی، برای مردان الزامی شد.
تلاش‌های رضا‌خان، باعث شد تا عده‌ای از زنان غرب‌زده، به‌ویژه زنان درباری و دولتمردان، به صورت بی‌حجاب یا بدحجاب، در مجامع و معابر عمومی ظاهر شوند و مردم نیز تحت تأثیر اختناق و ظلم رضاخانی، حساسیت لازم را از خود نشان ندادند.
در سال ۱۳۱۳ رضا‌خان عازم ترکیه شد و با مشاهد‌ی تغییراتی که رژیم لائیک ترکیه به رهبری مصطفی‌‌کمال‌آتاتورک در جهت غربی کردن جامعه‌ی مسلمان ترکیه اجرا کرده بود، تحت تأثیر قرار گرفت و شدیدتر از گذشته، در راستای اسلام‌زدائی و به‌ویژه حجاب‌زدائی گام برداشت. در بهمن ۱۳۱۳، در افتتاح دانشگاه تهران، به دختران دستور دادند که بدون حجاب به تحصیل مشغول شوند.

مرکز اسناد انقلاب اسلامی از زبان قاسم تبریزی پژوهشگر تاریخ معاصر، آورده است؛
«در تیرماه ۱۳۱۴ قیام مردم مشهد در صحن مسجد گوهرشاد در اعتراض به حرکت‌های ضددینی رضاخان توسط قزاق‌ها و به کمک نیروهای ارتش و شهربانی به خاک و خون کشیده شد. هرچند حادثه گوهرشاد برای اعتراض به تغییر لباس رخ داد. اما اگر بخواهیم در یک جمع بندی دوره حرکت رضاخان را بررسی کنیم تنها بحث بر سر موضوع کشف حجاب نبود، تغییر لباس مردان، تغییر کلاه در دو مرحله، تغییر در حوزه‌های علمیه، تعطیلی هیئت‌های مذهبی و منع عزاداری امام حسین(ع)، منع برگزاری مجالس ختم علما، تشکیل مدارس مختلط، حذف آموزش کتب دینی در مدارس همه و همه بعدها به شکلی فاجعه‌بار در گوهرشاد خود را نشان داد.»

با آغاز قضیه کشف حجاب آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری مرجع تقلید شیعیان و رئیس حوزه علمیه قم نامه‌ای به رضاخان می‌نویسد با این مضمون که این خلاف حکم صریح قرآن است و این قانون را اجرا نکنید زیرا مساله کشف حجاب ۲ بخش دارد:یکی به ممنوعیت حجاب مربوط می‌شد و دیگری به خود کشف حجاب؛ یعنی افرادی که محجبه هستند می‌بایست توسط پاسبان و ژاندارم حجاب خود را بردارند. اما محمدعلی فروغی نخست‌وزیر در جواب نامه‌ای تهدیدآمیز به ایشان ارسال کرد.

رفته رفته خشم عمومی مردم علیه این حرکت شدت گرفت، اعتراضات مردم در شیراز به دستگیری، زندانی و تبعید علمای آن منطقه منجر شد. داستان قیام مسجد گوهرشاد از آنجا شدت‏ گرفت که پس از برگزاری جلسه‌های مخفیانه روحانیون مشهد تصمیم ‏گرفته‏ می‌شود که آیت‌‏الله حاج حسین قمی به تهران برود و مستقیماً با رضاخان وارد مذاکره شود اما او را در باغ سراج‏الملک توقیف و ممنوع ‏الملاقات‏ کردند. انتشار این واقعه در مشهد موجب خشم دوستداران آیت ‏الله قمی شد و در مسجد گوهرشاد تحصن کردند. متعاقب آن اعتراض علمای مشهد در حرم مطهر امام رضا علیه‌السلام به قتل عام مردم و دستگیری ۳۸ روحانی، تبعید ۳ مرجع تقلید حضرت آیات (میرزا محمد آقازاده خراسانی، سیدعبدالله شیرازی و سید یونس اردبیلی) و تبعید عده دیگر شد.

از این جهت بیست و یکم تیرماه سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب به عنوان روز عفاف و حجاب نامگذاری شده است. روزی که دژخیمان رضاخان مردم معترض به کشف حجاب را درمسجد گوهرشاد به خاک و خون کشید.

یادداشتی از ف.عباسی

انتهای پیام/

ارسال نظر

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

2 + پانزده =